سلام دوستان عزیزم
چند ساعت پیش از نوشتن این مطلب،یکی از دوستان ازم سوال کرد :
چرا در سوره اول قرآن « بسم الله الرحمن الرحیم » یک آیه حساب شده ولی در بقیه سوره ها آیه حساب نشده ؟
منم که از سوال این دوست بزرگوار خوشم امده بود و کنجکاو شده بودم،به دنبال جواب رفتم و به این نتیجه رسیدم :
پس اگه شما هم دوست دارید به جواب این سوال برسید به ادامه مطلب بروید
درهمه دنیا رسم است که هر کار مهمی و پُر ارزش را به نام بزرگی از بزرگان آغاز میکند , ما مسلمانان هم هر کاری را با نام خـــدا آغاز کرده و اگر بنام او نباشد , آن کار نا تمام است , به همین دلیل در حدیث معروفی از پیامبر ( ص) می خوانیم { کل امر ذی بال لم یذکر فیه اسم الله فهو ابتر } یعنی : هر کار مهمی که بدون نام خدا شروع شود « ابتر » است . امیر مؤمنان علی ( ص) فرمودند : « انسان هر کاری را می خواهد انجام دهد باید« بسم الله »بگوید و هر عملی را که با نام خـــدا شروع نمائیم آن عمل خجسته و مبارک است .
آیا « بسم الله » جزء سوره قرآن است ؟ بلی در میان دانشمندان و علمای شیعه اختلافی در این مسئله نیست که« بسم الله الرحمن الرحیم» جزء سوره حمد و همه سوره های قرآن است , اصولا ثبت « بسم الله » در متن قرآن مجید در آغاز سوره ها خود گواه زنده این امر است , زیرا میدانیم در متن قرآن چیزی اضافه نشده و ذکر «بسم الله » در آغاز سوره ها از زمان پیامبر ( ص) تا کنون رایج بوده است .
و همینطور از نظر دانشمندان اهل تسنن به اتفاق. مانند پیشوایان اهل مکه و قاریان مانند؛ ابن کثیر و عاصم و کسائی از قراء مشهور معتقدند که« بسم الله» جزء سوره است. زیرا همه نقل کرده اند, که تمام صحابه و کسانیکه بعد از آنها روی کار آمدند بر ذکر« بسم الله» در قرآن آغاز میکردند. در تمام سوره ها به جزسوره توبه در حالیکه آنها متفقا توصیه میکردند که قرآن را از آنچه جزء قرآن نیست پیراسته دارند و به همین دلیل « آمین » را در آخر سوره حمد ذکر نکرده و حذف نمودند ( و از همین جاست که شیعیان بعد از خواندن حمد در نماز مجاز نیستند که آمین بگویند. ) گذشته از اینها سیره مسلمین همراه بر این بوده که هنگام تلاوت قرآن« بسم الله» در آغاز هر سوره می خوانند و به تواتر ثابت شده که رسول مکرم اسلام ( ص) هر گاه قرآن تلاوت می فرمودند آنرا تلاوت کرده اند و چگونه ممکن است که چیزی جزء قرآن نباشد و پیامبر ( ص) دائم و همواره آنرا خوانده و مداومت داشته باشدند , و اما اینکه بعضی احتمال دادند که« بسم الله» آیه مستقلی است که جزء قرآن است اما جزء سوره نیست , احتمال بسیار ضعیف و سستی است. زیرا که مفهوم و محتوای« بسم الله» نشان می دهد که برای ابتدا و آغاز کاری است , نه ا ینکه خود یک مفهوم و معنی جدا و متسقل داشته باشد , تنها ایراد قابل ملاحضه ای که مخالفان در این رابطه دارند این است که میگویند در شمارش آیات سوره های قرآن ( بجزء سوره حمد ) معمولا« بسم الله » را یک آیه حساب نمی کنند بلکه آیه نخست را بعد از آن قرار میدهند .
پاسخ این سئوال را مفسر بزرگ فخر رازی در تفسیر خود با بیان ساده میگوید « هیچ مانعی ندارد که« بسم الله» در سوره حمد به تنهائی یک آیه باشد. و درسوره های دیگر قرآن جزئی از آیه اول محسوب گردد » (1) (همانگونه که شما در سئوال مطرح فرمودید ) بنابراین مثلا در سوره کوثر « بسم الله الرحمن الرحیم انا اعطیناک الکوثر ..» همه یک آیه محسوب می شود. به هر حال مسئله آنقدر روشن است که میگویند یک روز معاویه در نماز جماعت ,« بسم الله» را نگفت , بعد از نماز, جمعی از مهاجرین و انصار فریاد زدند « اسرقتَ اَم نسیتَ ؟ » آیا« بسم الله» را دزدیدی یا فراموش کردی !؟
پس ,« بسم الله» جزء سوره است , مفسرین و علماء قرآء مشهور ,« بسم الله» در اول سوره حمد را یک آیه محسوب کرده , و در بعضی از سوره ها جزئی از آیه اول شمرده اند و از اینجاست که در شمارش آیات قرآن اختلاف است .
پ ن :1- بحار الانوار , جلد 16 , باب 58.
ساخته شده توسط Rodrigo ترجمه شده
به پارسی بلاگ توسط تیم پارسی بلاگ.
